Ang Impeachment Trial ba ay Maaaring I-Carry Over sa Bagong Kongreso? Isang Legal at Politikal na Talakayan

Sa isang kontrobersyal at napakahalagang usapin sa politika ng Pilipinas, naglabasan ang mga senador ukol sa tanong kung ang impeachment trial laban sa isang opisyales—sa kasong ito, ang pangalawang pangulo—ay maaaring ipagpatuloy pa rin sa bagong Kongreso. Ang debate ay naganap sa plenaryo ng Senado, kung saan ang bawat argumento ay pinagsama-samang batas, kaso, at karanasan mula sa iba’t ibang sistema ng mundo, partikular na mula sa Estados Unidos.

Ang Konstitusyon at Impeachment sa Pilipinas

Ayon sa Saligang Batas ng 1987, Article XI, Section 3(6), sinabi na “The Senate shall have the sole power to try and decide all cases of impeachment.” Ibig sabihin, hindi lang ordinaryong legislative body ang Senado sa ganitong proseso—kundi ito’y isang impeachment court. Isa itong espesyal o sui generis, na may kani-kaniyang katangian na hindi eksaktong tulad ng regular na korte, pero hindi rin purong legislative function.

Nais ni Senator Pimentel Jr. na ilahad sa rekord ang kanyang posisyon na ang impeachment trial ay dapat ipagpatuloy hanggang sa huling desisyon—kung mananatili man ito sa ika-19 na Kongreso o ma-carry over sa ika-20. Hindi daw direktang binabawalan ng Konstitusyon ang paglipat ng impeachment proceedings sa susunod na sesyon ng Kongreso.

Mga Batas at Rule ng Senado

Sinipi niya ang Rule No. 3 ng Senate Rules on Impeachment:

“Upon presentation of the articles to the Senate, the Senate will specify the date and time for the consideration of such articles, unless the Senate provides otherwise, it shall continue in session from day to day… until final judgment shall be rendered…”

Ito raw ay malinaw na nagpapatunay na ang impeachment trial ay hindi dapat matapos lamang dahil natapos ang isang Kongreso. Hindi umano dapat masakop ng termino ng mga senador ang proseso ng impeachment, lalo pa’t ito’y bahagi ng accountability system para sa mga public officials.

May ilan namang nagtatalo na ang Senate Rules on Legislative Proceedings ay nagsasaad na lahat ng pending matters ay tatapusin sa loob ng isang sesyon. Pero sinabi ni Pimentel na hindi dapat conflict ang dalawang rule, dahil ang impeachment ay *non-legislative function*.

Supreme Court Rulings at International Practice

Binanggit din ni Pimentel ang Supreme Court case na Pimentel Jr. vs. Joint Committee of Congress, kung saan tinukoy na ang impeachment ay hindi legislative function. Kaya nga nasa Article XI ito ng Konstitusyon, sa seksyon tungkol sa Accountability of Public Officers, at hindi nasa Article VI (Legislative Department).

Bukod dito, tinalakay din ang international practice, partikular mula sa Estados Unidos at United Kingdom. Ayon kay Thomas Jefferson’s Manual of Parliamentary Practice:

“Impeachment is not discontinued by the dissolution of Parliament, but may be resumed by the new Parliament.”

At sa U.S., ang impeachment proceedings ay hindi tumigil kahit magkaroon ng recess o kahit magbago na ang membership ng Kongreso. Halimbawa, ang impeachment trial ni President Bill Clinton ay naganap sa 106th Congress, kahit na ang complaint ay dumating pa noong 105th Congress.

Sino ang May Karapatan Magpasya?

Isa sa pinakamainit na punto ay ang pag-uugnay ng impeachment sa quorum at bilang ng mga senador. Dahil sa sistemang election ng Pilipinas—na halos bawat 3 taon ay naghahalal ng 12 senators—may tanong kung sapat ba ang bilang ng mga senator sa susunod na Kongreso upang magkaroon ng valid conviction o acquittal. Ngunit sinabi ni Pimentel na ang Senate bilang impeachment court ay hindi dapat maapektuhan ng turnover ng miyembro—gaya ng nangyayari sa korte, kung saan hindi nawawala ang jurisdiction ng kaso kapag nagbago ang composition ng tribunal.

Ano ang Susunod na Hakbang?

Dahil sa pagbabago sa impeachment calendar (mula June 2, 2025 pabalik sa June 11, 2025), may tanong kung ano ang tamang proseso upang tanggapin ang impeachment complaint na dumating na noong Pebrero 5, 2025. Dapat bang isama ito sa reference of business ng Senado? At kung ganoon, paano ipapatuloy?

Tiniyak ng Senate President na isasama ito sa agenda ng June 11 at gagawin ang nararapat na plenary action. Ang House panel of prosecutors ay babasahin ang articles of impeachment, at magsisimula ang trial proper sa Senate bilang impeachment court.

Ang impeachment ay isang *political process* na may judicial characteristics. Hindi ito simple na criminal trial, at hindi rin purong legislative act. Ito ay isang mekanismo ng soberanya upang mapanagot ang mga opisyales ng gobyerno. At kung ang proseso ay nagsimula na, ayon sa batas, dapat itong tapusin—hindi dapat mawala sa simpleng dahil natapos ang isang sesyon ng Kongreso.

Ang tanong ng carry-over ng impeachment case ay hindi lang isyu ng legalidad, kundi pati ng transparensya, accountability, at prinsipyo ng demokrasya. Habang lumalawak ang debate, nananatiling bukas ang puwang para sa interpretasyon ng batas, at marahil, sa desisyon ng Korte Suprema.

Subscribe sa Balitang Huli para sa latest updates sa pulitika, balita, at komento.

#BalitangHuli
#ImpeachmentProcess
#SenateOfThePhilippines
#PhilippinePolitics
#CarryOverDebate
#PoliticalAccountability